Εγκυρότητα των αυτό-αναφερόμενων Ανθρωπομετρικών Δεικτών ως Μεθόδου Εκτίμησης της Παχυσαρκίας σε Παιδιά του Δημοτικού

Αντώνης Χριστόδουλος1, 2, Ελένη Δούδα1, & Σάββας Τοκμακίδης1

1Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης

21ο & 2ο Δημοτικό Σχολείο Κρυονερίου Αττικής

Περίληψη

Σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν να εξετάσει την εγκυρότητα των αυτοαναφερόμενων ανθρωπομε- τρικών δεδομένων ως μεθόδου εκτίμησης του υπερβολικού βάρους και της παχυσαρκίας σε παιδιά του Δημοτικού. Από 181 αγόρια και 197 κορίτσια ηλικίας 11.4±0.4 ετών ζητήθηκε να δηλώσουν το βάρος και το ύ- ψος τους, ενώ στη συνέχεια πραγματοποιήθηκαν ακριβείς μετρήσεις των ανθρωπομετρικών τους χαρακτηριστικών. Η εκτίμηση του υπερβολικού βάρους και της παχυσαρκίας έγινε με βάση τα διεθνώς αποδεκτά ό- ρια του Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) ανά ηλικία και φύλο. Τα αποτελέσματα έδειξαν σημαντικές αποκλίσεις μεταξύ αυτοαναφερόμενων και πραγματικών τιμών για το σωματικό βάρος (-1.53±3.6 kg, p<.0005), το ύψος (+0.59±3.4 cm, p<.002) και το ΔΜΣ (-0.79±1.8 kg.m-2, p<.0005). Οι αποκλίσεις μεταξύ αυτοαναφερόμε- νων και πραγματικών δεδομένων ήταν ανεξάρτητες από το φύλο των μαθητών, επηρεάστηκαν ωστόσο σημαντικά από το πραγματικό σωματικό βάρος, καθώς οι βαρύτεροι μαθητές υποεκτίμησαν το βάρος τους σε μεγαλύτερο βαθμό σε σύγκριση με τους λεπτότερους συμμαθητές τους. Τα ποσοστά υπέρβαρων και παχύ- σαρκων παιδιών με βάση τα αυτοαναφερόμενα δεδομένα ήταν αντίστοιχα 24.6% και 3.7%, ενώ με βάση την πραγματική μέτρηση ήταν 28.3% και 9.5%, αντίστοιχα (χ2=277.66, p<.0005). Συμπερασματικά, η εκτίμηση της παιδικής παχυσαρκίας με βάση αυτοαναφερόμενα στοιχεία αποκλίνει σημαντικά σε σχέση με τα αποτελέσματα αντικειμενικών μετρήσεων. Τα ευρήματα της μελέτης χρήζουν ιδιαίτερου προβληματισμού, καθότι πολλές επιδημιολογικές μελέτες βασίζονται σε αυτοαναφερόμενα δεδομένα. Τα υψηλά ποσοστά υπερβολικού βάρους και παχυσαρκίας στο δείγμα της παρούσας μελέτης επιβεβαιώνουν την ανησυχητική αύξηση της παιδικής παχυσαρκίας στην Ελλάδα, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για συστηματική καταγραφή και παρακολούθηση του προβλήματος από την παιδική ηλικία, με τη χρήση έγκυρων ερευνητικών εργαλείων.

Λέξεις κλειδιά: σωματικό βάρος, ύψος, δείκτης μάζας σώματος, παιδική παχυσαρκία, αυτοαναφερόμενα δεδομένα.

Αντώνης Χριστόδουλος1, 2, Ελένη Δούδα1, & Σάββας Τοκμακίδης1

1Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης

21ο & 2ο Δημοτικό Σχολείο Κρυονερίου Αττικής

Περίληψη

Σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν να εξετάσει την εγκυρότητα των αυτοαναφερόμενων ανθρωπομε- τρικών δεδομένων ως μεθόδου εκτίμησης του υπερβολικού βάρους και της παχυσαρκίας σε παιδιά του Δη- μοτικού. Από 181 αγόρια και 197 κορίτσια ηλικίας 11.4±0.4 ετών ζητήθηκε να δηλώσουν το βάρος και το ύ- ψος τους, ενώ στη συνέχεια πραγματοποιήθηκαν ακριβείς μετρήσεις των ανθρωπομετρικών τους χαρακτη- ριστικών. Η εκτίμηση του υπερβολικού βάρους και της παχυσαρκίας έγινε με βάση τα διεθνώς αποδεκτά ό- ρια του Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) ανά ηλικία και φύλο. Τα αποτελέσματα έδειξαν σημαντικές αποκλί- σεις μεταξύ αυτοαναφερόμενων και πραγματικών τιμών για το σωματικό βάρος (-1.53±3.6 kg, p<.0005), το ύψος (+0.59±3.4 cm, p<.002) και το ΔΜΣ (-0.79±1.8 kg.m-2, p<.0005). Οι αποκλίσεις μεταξύ αυτοαναφερόμε- νων και πραγματικών δεδομένων ήταν ανεξάρτητες από το φύλο των μαθητών, επηρεάστηκαν ωστόσο ση- μαντικά από το πραγματικό σωματικό βάρος, καθώς οι βαρύτεροι μαθητές υποεκτίμησαν το βάρος τους σε μεγαλύτερο βαθμό σε σύγκριση με τους λεπτότερους συμμαθητές τους. Τα ποσοστά υπέρβαρων και παχύ- σαρκων παιδιών με βάση τα αυτοαναφερόμενα δεδομένα ήταν αντίστοιχα 24.6% και 3.7%, ενώ με βάση την πραγματική μέτρηση ήταν 28.3% και 9.5%, αντίστοιχα (χ2=277.66, p<.0005). Συμπερασματικά, η εκτίμηση της παιδικής παχυσαρκίας με βάση αυτοαναφερόμενα στοιχεία αποκλίνει σημαντικά σε σχέση με τα αποτελέ- σματα αντικειμενικών μετρήσεων. Τα ευρήματα της μελέτης χρήζουν ιδιαίτερου προβληματισμού, καθότι πολλές επιδημιολογικές μελέτες βασίζονται σε αυτοαναφερόμενα δεδομένα. Τα υψηλά ποσοστά υπερβολι- κού βάρους και παχυσαρκίας στο δείγμα της παρούσας μελέτης επιβεβαιώνουν την ανησυχητική αύξηση της παιδικής παχυσαρκίας στην Ελλάδα, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για συστηματική καταγραφή και παρα- κολούθηση του προβλήματος από την παιδική ηλικία, με τη χρήση έγκυρων ερευνητικών εργαλείων.

Λέξεις κλειδιά: σωματικό βάρος, ύψος, δείκτης μάζας σώματος, παιδική παχυσαρκία, αυτοαναφερόμενα δεδομένα