Συγκριτική Σημειολογική Προσέγγιση των Θρησκευτικών Στοιχείων στους Αρχαίους και Σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες

Βασιλική Χριστοφορίδη & Σωτήρης Γιάτσης

ΤΕΦΑΑ, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

Περίληψη

Σκοπός αυτής της εργασίας είναι να παρουσιάσει μια συγκριτική θεώρηση των σημειολογικών στοιχείων που διαφοροποιούν τους αρχαίους από τους σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες (OA), ως προς τη θρησκευτική τους ταυτότητα και υπόσταση. Ιδιαίτερα, η ανάλυση των συμβολικών στοιχείων έδειξε ότι ο αρχαίος θεσμός ήταν μια θρησκευτική γιορτή, αφιερωμένη στο Δία. Οπωσδήποτε, πέρα από το θρησκευτικό τους χαρακ- τήρα, οι αγώνες ήταν ένα πανελλήνιο πολιτικό, κοινωνικό και πολιτιστικό γεγονός. Η ίδια σημειολογική μέθοδος χρησιμοποιήθηκε για να αναλυθεί το θρησκευτικό μέρος των σημερινών ΟΑ και γενικότερα των σπορ. Η ανάλυση έδειξε ότι ο νέος θεσμός είναι μια απομίμηση του αρχαίου και τίποτε περισσότερο. Ήταν αδύνατον να αναβιωθούν ίδια στοιχεία που κάποιοι ιδεολόγοι του ολυμπισμού λανθασμένα νόμισαν ότι μπορούσαν να επιβάλουν. Το σημαντικότερο γνώρισμα του σημερινού αθλητισμού και των ΟΑ είναι ότι αποτελούν σημαντικότατο στοιχείο για τη ζωή του σύγχρονου ανθρώπου. Οι αρχαίοι ΟΑ αποτελούσαν μέ- ρος της ευρύτερης ελληνικής παιδείας και αυτά προσπάθησε να αντιγράψει ο Κουμπερτέν, χρησιμοποιώντας νέα στοιχεία που είναι η αλληλεγγύη, η φιλία και η δημοκρατία μεταξύ ατόμων και λαών. Η διαφορά στην πράξη μεταξύ των συνώνυμων θεσμών είναι ότι οι σύγχρονοι βασίζονται στη συμμετοχή όλων των κρατών, ανεξαρτήτως θρησκείας και πολιτικού συστήματος. Επομένως, η διαφορά μεταξύ των φαινομενικά όμοιων συμβολικών εκφράσεων, όπως του ευ αγωνίζεσθαι και του fair play είναι μεγάλη. Η εργασία ασχολείται, επίσης και με το θέμα της νεοπαγανιστικής κίνησης η οποία, αν και δε διατυπώνει ενιαίες θέσεις (λόγω ύπαρξης διαφόρων ομάδων), θεωρεί όλα τα σημερινά σύμβολα (π.χ. φλόγα) ως θρησκευτικά. Όμως, η ολυμπιακή ιδεολογία ορίζεται ρητά από τον Ολυμπιακό Καταστατικό Χάρτη (άρθρο 3) που αναφέρει ότι «οι ΟΑ δεν είναι θρησκευτικός και πολιτικός θεσμός, αλλά ένας ίσος και αντικειμενικός συναγωνιστικός θεσμός μεταξύ των κρατών».

Λέξεις κλειδιά: Σημειολογία-σημειωτική, θρησκευτικότητα, συμβολισμός, μύθος, oλυμπισμός, αθλητισμός,αναπαράσταση, απομίμηση